پزشکی دقیق به شناسایی افراد در معرض خطر کاهش سریع عملکرد کلیه ها در مراحل اولیه ی دیابت کمک می کند

8 جولای 2021- دیابت مهمترین علت نارسایی کلیوی در اکثر کشورها است، اما هیچگاه برای شناسایی بیماران دیابتی نوع 1 یا 2 که در معرض خطر بالای بیماری پیشرونده ی کلیه هستند، یک دانش قطعی وجود نداشته است. از نظر تاریخی، ارزیابی عملکرد کلیه با بررسی میزان فیلتراسیون گلومرولی برآورد شده، - محاسبه ای که میزان فیلتر شدن خون توسط کلیه و دفع آلبومین ادرار را تعیین می کند- و یک آزمایش ادرار برای تشخیص مقدار پروتئین آلبومین فیلتر شده توسط کلیه ها، صورت می گیرد. با این حال، هر دوی این آزمایش ها، قدرت پیش بینی محدودی را در مرحله ی اولیه دیابت هنگامی که عملکرد کلیه ها طبیعی است، دارند. در حال حاضر، رویکرد درمانی برای بیماری کلیه در دیابت نوع 1 و نوع 2 ، علیرغم داشتن علل مختلف بیولوژیکی، از یک استراتژی مشابه پیروی می کند.

اکنون، یک تیم بین المللی از محققان چندین موسسه با استفاده از فن آوریهای پیشرفته تر، و بر اساس نتایج مطالعات پیشین تلاش کرد تا بیومارکرهای لیپیدی را که ممکن است پیشرفت بیماری کلیوی دیابتی را پیش بینی کند و تفاوت این بیومارکرها را در دیابت نوع 1 و 2 ، کشف کند.

در مطالعه ی مورد شاهدی، منتشر شده در ژورنال Diabetes Care، بیش از 800 بیمار مبتلا به دیابت نوع 1 بررسی شدند، زیرا بیماران مبتلا به نوع 2 هدف مطالعات قبلی منتشر شده توسط نویسنده ارشد این مقاله دکتر فرساد افشین نیا، متخصص نفرولوژی در دانشگاه میشیگان، بودند.

گروه آزمایش شامل بیمارانی بود که عملکرد کلیوی آنها (بر اساس کاهش قابل توجه میزان فیلتراسیون گلومرولی تخمین زده شده)، در مقایسه با گروه شاهد در بیش از یک دوره پیگیری 4 ساله به سرعت کاهش یافته بود. گروه شاهد حداقل کاهش میزان فیلتراسیون گلومرولی تخمینی را در طی این مدت داشتند.

دکتر افشین نیا و تیمش، اختلافاتی را در بیومارکرهای لیپیدی بیماری کلیوی دیابتی بین بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و نوع 2 یافتند. خوشبختانه، این نشانگرهای زیستی در مرحله ی اولیه دیابت، زمانی که نشانگرهای استاندارد عملکرد کلیه مانند میزان فیلتراسیون گلومرولی و دفع آلبومین در ادرار طبیعی می باشند، قابل تشخیص هستند.

دکتر افشین نیا، گفت: این یافته ها نه تنها بستری را برای طبقه بندی خطر فراهم می کند، بلکه مکانیسم اساسی بیماری پیشرونده ی بیماری کلیه را نیز نشان می دهد. درک این مکانیسم ممکن است هدفی برای مداخلات درمانی آینده باشد.

آزمایش یک فرضیه

در مطالعات قبلی در مورد بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، افشین نیا و دکترPennathur ، رئیس بخش نفرولوژی در دانشگاه بهداشت میشیگان نشان دادند که برخی از لیپیدها بر پیشرفت بیماری کلیوی دیابتی در مبتلایان به دیابت نوع 2 تاثیر می گذارند.

گرچه این لیپیدها فقط مربوط به دیابت نوع 2 بودند، اما تغییرات چربی می تواند توسط مقاومت به انسولین ایجاد شود.از آنجایی که بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 با عملکرد طبیعی کلیه به انسولین حساس هستند، محققان پیش بینی کردند که بیومارکرهای پیشرفت بیماری کلیوی در دیابت نوع 1 باید از دیابت نوع 2 متفاوت باشند.

به طور خاص، دکتر افسین نیا، دکتر پناتور و تیم تحقیقاتی آنها این فرضیه را مطرح کردند که الگوی اسیدهای چرب آزاد، آسیل کارنیتین ها و گلیسرولیپیدهای موجود در گردش خون، بین دیابت نوع 1 و نوع 2 تفاوت دارد، این روشن می کند که نشانگرهای زیستی در بدن می توانند باعث کاهش سریع یا کاهش آهسته ی عملکرد کلیه شوند.

دکتر پناتور، گفت: هر دو نوع دیابت می تواند منجر به بیماری کلیوی دیابتی شوند، که در مراحل بعدی به دیالیز یا پیوند نیاز دارد. استاندارد فعلی مراقبت از بیماران دیابتی بهینه سازی قند خون و کنترل فشار خون آنها است، اما هم اکنون نشانگرهای بیوشیمیایی که بتوانند کاهش عملکرد کلیه ها را در بیمارانی با عملکرد طبیعی کلیه، پیش بینی کنند، وجود ندارد.

استفاده از پزشکی دقیق[1] به این روش می تواند افراد مستعد کاهش عملکرد کلیه ها در آینده را در میان بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 به طور دقیق شناسایی کند.

کشف مکانیزم اساسی

پس از تعیین کمی بیش از 300 لیپید در بیش از 800 شرکت کننده در مطالعه ی افراد مبتلا به دیابت نوع 1 ، محققان 47 لیپید را یافتند که تفاوت قابل توجهی را در میان افرادی با کاهش سریع و کاهش آهسته ی عملکرد کلیه ها نشان می دادند.

 تفاوت قابل توجه در غلظت های 3 اسیدهای چرب آزاد مختلف در پلاسما، شامل اسیدهای چرب 20:2 ،24:3 و 18:2، دیده شد که غلظت آنها در افرادی که عملکرد کلیه های آنها به سرعت کاهش یافته بود به مراتب بیش تر از افرادی با کاهش آهسته ی عملکرد کلیه ها بود.

محققان همچنین کشف کردند که در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 که احتمال کاهش سریع عملکرد کلیه را دارند، فراوانی اسیدهای چرب آزاد اشباع نشده، فسفاتیدیل کولین ها و فسفاتیدیل اتانول آمین ها با آسیل اشباع نشده در ستون فقرات گلیسرول در موقعیت sn-1 بالاتر است و فراوانی اسیدهای چرب آزاد اشباع، فسفاتیدیل کولین ها و فسفاتیدیل اتانول آمین ها با آسیل اشباع شده در ستون فقرات گلیسرول در موقعیت sn-1، کمتر است.

وجود یا عدم وجود آلبومین پروتئین در ادرار بیمار، تغییری در هیچ یک از لیپیدها ایجاد نمی کند.

شاید قابل توجه ترین یافته ی محققان، نقش بالقوه فسفولیپاز A1 و A2 باشد، آنزیم هایی که فسفولیپیدها را به زنجیره های آسیل اسید چرب و لیزوفسفولیپیدها تجزیه می کنند، که احتمالا مکانیسم اصلی تأثیر بر اسیدهای چرب، در افرادی با کاهش سریع عملکرد کلیه ها است.

دکتر پناتور گفت: این پنل از لیپیدها فقط مربوط به بیماری کلیوی در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 است. در مطالعات آینده ممکن است بتوانیم فسفولیپاز A1 و A2 را دستکاری کنیم تا ببینیم آیا این دو آنزیم می توانند اهداف بالقوه ای برای جلوگیری از پیشرفت بیماری کلیوی دیابت نوع 1 در مراحل اولیه باشند.

دکتر افشین نیا اضافه کرد: آنچه ما کشف کرده ایم نشان می دهد که یک گروه از لیپیدها وجود دارند که می توانند کاهش سریع عملکرد کلیه ها را در مراحل اولیه ی بیماری کلیوی در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 هنگامی که میزان فیلتراسیون گلومرولی و میزان آلبومین به کراتینین ادرار طبیعی است، پیش بینی کنند.

وی ادامه داد: این کشف مسیر جدیدی را برای مبارزه با بیماری کلیوی دیابت می گشاید، تا با بهره گیری از راهکارهای پیشگیرانه در زمانی که می توان عملکرد کلیه را حفظ کرد، یعنی در مراحل ابتدایی به مقابله با بیماری پرداخت، زیرا در مراحل پیشرفته آسیب ها غیرقابل جبران هستند.

منبع:

https://www.newswise.com/articles/precision-medicine-helps-identify-at-risk-rapid-decliners-in-early-stage-kidney-disease